Kwaśny czwartek

Konserwatyzm, rozumiany jako postawa życiowa opierająca się na kulcie tradycji i zamiłowaniu do historii, zawsze kojarzył mi się ze starością. W każdym razie z osobami zdecydowanie starszymi ode mnie. Ojciec mój, na przykład, był wielbicielem włoskiego tenora Beniamina Gigli. Mama, młodsza od ojca o ćwierć wieku, uwielbiała Martę Mirską i Nataszę Zylską. Ja, kiedy już przestałem nucić Chwalcie łąki umajone i Ukochany kraj – wpadłem w wielką miłość do Brendy Lee i Beatlesów. Ale po latach wszystko zaczęło się zmieniać. Beatelsi stali się oldskulowi, o Brendzie Lee zapomniano, a ja zostałem – we własnym mniemaniu – niezwykle postępowy.

Oczywiście nie chodziło tu o muzykę, o stroje czy fryzury, czy nie daj Boże politykę, lecz o zamiłowanie do techniki, potem do nowoczesnych technologii informatycznych, ogólnie do spraw usytuowanych w większym stopniu o krok przede mną, niż o pięć kroków za mną. Pod względem muzycznym bowiem z czasem stałem się skrajnym konserwatystą: do Beatlesów doszło przywiązanie do Bacha, Beethovena, Mozarta, Czajkowskiego, Chopina i zespołu Queen, i do piosenek polskich klasyków (choć na pewno nie konserwatystów): Przybory, Osieckiej, Młynarskiego i Sikorowskiego. W tym samym czasie zaczęły być dla mnie ważne osiągnięcia współczesnej nauki i techniki – fizyki, astrofizyki, chemii, genetyki… Ale nie bardzo miałem z kim o tym rozmawiać.

W niektórych krajach już wprowadzono, w niektórych (w tym w Polsce) zamierza się wprowadzić zakaz korzystania ze smartfonów przez młodzież – albo w ogóle, albo na terenie szkoły, albo tylko podczas lekcji. W jednej ze szkół, z którą byłem związany, zakazano smartfonów, ale stare komórki bez dostępu do internetu były dozwolone. W argumentacji wieje grozą: smartfony ogłupiają, rozpraszają, wciągają w świat pornografii i narkotyków, przyczyniają się do depresji, chorób psychicznych i samobójstw. I co najgorsze – umożliwiają fotografowanie, nagrywanie i filmowanie nauczycieli.

Na wszystkich wiecach przedstawiciele polskiej prawicy, nacjonaliści i faszyści zapewniali, że ich patriotyczny GPS zawiadamia, iż w miejscu, gdzie aktualnie krzyczą, jest Polska. Wydaje mi się, że jedynym bastionem trzech przyjaciół z boiska – Nawrockiego, Mentzena i Brauna, gdzie hasło Tu jest Polska nie miało większego wzięcia, było Chicago. Informowanie mieszkańców polskich miast i wsi o tym, że tam, gdzie mieszkają jest Polska ma spore znaczenie w wielu miejscach, szczególnie na Podhalu, gdzie niegdyś trzeba było mieć białą odwagę, by to powiedzieć. Dziś w takim na przykład Poroninie 18 procent elektoratu głosowało za patriotyczną opcją Sławomira Mentzena, a 16 procent było murem za Grzegorzem Braunem. Tam też jest Polska.

W pierwszej połowie maja nasze niekoniecznie najpiękniejsze na świecie osiedle robi się jeszcze bardziej nie najpiękniejsze. Mieszkańcy górnych pięter bloków „ozdabiają” swoje okna i balkony pustymi torebkami foliowymi po to, by odstraszyć jaskółki, które szukają miejsca, by ulepić tam swoje gniazda. W miastach najchętniej robią to właśnie koło okien i balkonów. Nie mam nic przeciwko jaskółkom, chciałbym, żeby było ich jak najwięcej, bo podobno zjadają mnóstwo komarów, ale nie lubię, kiedy efekty tego zjadania użyźniają mój balkon i okna. Jaskółki omijają powiewające i szeleszczące foliówki i znajdują takie miejsca, w których jednak lepią gniazda. Czy odpędzać komarożercze ptaki, czy tolerować ich przemianę materii – oto jest pytanie. Stawiamy je sobie co roku. Ale w tym roku stawiamy sobie ważniejsze pytanie, na które odpowiadamy raz na pięć lat: jaki będzie wizerunek Polski, określany przez wizerunek i poglądy osoby, reprezentującej nasz kraj na świecie. W zasadzie sprawa jest prosta – jesteś za, czy przeciw Polsce nowoczesnej i sympatycznej, czy może interesuje cię nasza polska przaśność, odgrodzona od nowoczesności średniowiecznym częstokołem. I ciągle jeszcze większość z nas chce być obywatelami wolnego świata, a nie tylko wolnej (od wspólnych zasad) Polski. Tak się składa, że tę wolność utożsamiamy z byciem w Unii Europejskiej, korzystaniem z płynących z tego tytułu przywilejów oraz – mniej chętnie – akceptacją płynących z tego tytułu obowiązków. Unia jest jak demokracja: nie jest to najbardziej wspaniały ustrój, ale tak się składa, że nie ma lepszego. Unia nie jest wspaniała, ale nie ma od niej nic lepszego dla Polski. Na szczęście, nie musimy tu wybierać między foliówką i jaskółką – sprawa jest bardziej oczywista. Ale jak się okazuje od lat – nie dla wszystkich.

W Watykanie Kolegium Kardynałów wyznaczyło początek konklawe na 7 maja. Elektorzy wejdą do Kaplicy Sykstyńskiej, oddając komórki i tablety, pomodlą się o interwencję Ducha Świętego, popatrzą na fresk Michała Anioła i wpiszą ołówkiem na kartce jedno nazwisko, po czym kartkę wrzucą do urny. Puszczą jednego czy drugiego czarnego dymka, wreszcie wybiorą i puszczą biały. Afrykanie zaprotestują. I wszyscy będą niezadowoleni, z wyjątkiem oczywiście Ducha Świętego, na którego można będzie potem wszystko zwalić. Na przykład to, że nowy papież będzie subsaharyjski, jak to z wyraźną intencją wyrażenia pogardy czy obelgi mówi o mieszkańcach Czarnej Afryki jeden z oficjalnych kandydatów na polskiego prezydenta.