101 słów na piątek

„Stoimy w ciemności, otoczeni światłem’. To jedno z ostatnich zdań „Podróży z Herodotem” Ryszarda Kapuścińskiego. Niczym błyskotliwy flesz reportera, fantazja pisarza, metafora filozofa. Co kto woli.
O twórczości Ryszarda Kapuścińskiego i innych wielkich reporterów (Oriany Fallaci i Tiziano Terzani) mówił wczoraj podczas spotkania w Domu Literatury Stanisław Zawiśliński, też reporter, dokumentalista, wydawca, pisarz. Przesłanie Kapuścińskiego zawiera dokumentalny film Zawiślińskiego o Kapuścińskim. Rzecz w tym, aby z pasją wytrwać w uprawianiu misji dziennikarza, odsłanianiu zła i nieprawości władzy, wyłuskiwaniu prawdy. W tym sensie dziennikarz jest strażnikiem pamięci, bez której jednostka staje się ślepa, a życie zbiorowości – koszmarem. A to wciąż zadanie warte gry.
(Tomasz Miłkowski)

Jeśli chce się kogoś dotkliwie obrazić, dość powiedzieć, że jego czyny są „polityczne”. Tak jakby działania zgodne ze sztuką osiągania celów było samo w sobie naganne. Teraz jednak na czoło słów szpetnych może gwałtownie awansować „biznes”, zwłaszcza po zmianie warty za oceanem. Teraz, jeśli ktoś się kieruje biznesem, czyli działa zgodnie ze swoim (lub jakiejś zbiorowości) interesem, zasługuje na potępienie. Jeśli ani polityka, ani biznes nie nadają się na narzędzia planowania ludzkich czynów, to co pozostaje? Przypadek, los szczęścia, nie wiadomo co? Słowa nas sądzą, pisał kiedyś Norwid, ale to my nadajemy im znaczenia.
Tomasz Miłkowski

PROM Kultury Saska Kępa kursuje dopiero do 10 lat. Właśnie obchodził rocznicę powstania, choć wszystkim obecnym, bywalcom i przelotnym tylko ptakom zdawało się, że to miejsce kusi publiczność i artystów od bardzo wielu lat. Twórcom tego stacjonarnego promu udało się zdobyć autentycznych zwolenników i sojuszników. Czym jest dzisiaj ów PROM, oferujący smakołyki artystyczne, muzyczne, teatralne czy filmowe, niechaj świadczą obecni na jubileuszowej estradzie artyści, a wśród nich: Natalia Sikora, Stanisław Soyka czy Magda Umer oraz prowadzący: Krzysztof Tyniec i Magdalena Smalara, która porywająco zaśpiewała song Agnieszki Osieckiej „Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma”. Może i nie ma, ale są prawdziwi PROM-otorzy.
(Tomasz Miłkowski)

W drugi dzień świąt w TOK FM ostrzegawcza rozmowa red. Jakuba Janiszewskiego z neurobiologiem dr. Pawłem Boguszewskim o naukowych oszustach. Trochę się z nimi ostatnio zżyliśmy przy okazji afery dyplomowej Collegium Humanum. Tym razem jednak chodziło o Francescę Gino z Uniwersytetu Harvarda, która zasłynęła twierdzeniem, że oszuści są ludźmi kreatywnymi, co poparła wątpliwymi badaniami empirycznymi. Teza niebezpieczna, bo mogłoby się okazać, że antyszczepionkowcy. płaskoziemcy, a nawet naciągacze na wnuczka czy policjanta są ludźmi godnymi podziwu. Na szczęście jej rewelacje stanęły nie tylko w ogniu krytyki, ale i zarzutów o nieuczciwość w badaniach. Strzeżmy się fałszywych proroków, w Nowy Rok nadchodzą stadami.
(Tomasz Miłkowski)

Czy można zmieścić Polskę na jednym łóżku? Udało się to Joannie Szczepkowskiej w „Separatce”, którą wystawia na małej scenie warszawski Teatr Polski. W jej sztuce dwie pacjentki otrzymały przydział na jedno łóżko szpitalne. Personel umył ręce wobec tej pomyłki, zostawiając pacjentki samym sobie z ich kłopotem i innymi zmartwieniami. Nietrudno się domyślić, że wspomniane pacjentki: jedna o rodowodzie podziemno-opozycyjnym w wyciągniętym swetrze, nieco odklejona od rzeczywistości (Joanna Szczepkowska), druga wojująca zwolenniczka skrajnej prawicy, wyfiokowana, w wyprasowanym szlafroczku i sztywnej peruce (Dorota Landowska) popadną w sytuacyjny, a potem polityczny konflikt. Walkę toczą zażarcie jak w Sejmie, ale łóżko, czyli Polska uchodzi cało.
(Tomasz Miłkowski)